دوپامین چیست؟
دوپامین نوعی انتقال‌دهنده عصبی است که توسط هیپوتالاموس مغز انسان ساخته می‌شود و به عنوان یک پیام‌رسان شیمیایی عمل می‌کند؛ به صورتی که پیام ها را بین سلول‌های عصبی در مغز و سپس بقیه بدن ارسال می‌کند. به‌عنوان یک هورمون نیز دوپامین، اپی نفرین و نوراپی نفرین کاتکول آمین‌های اصلی هستند که توسط غده فوق کلیوی ساخته می‌شوند، غده کوچکی به شکل کلاه که در بالای هر یک از کلیه‌ها قرار دارد.
نقش دوپامین در بدن چیست؟
به عنوان یک هورمون، دوپامین در جریان خون ترشح شده و نقش کوچکی را در سندرم “جنگ یا گریز” ایفا می‌کند. پاسخ جنگ یا گریز در واقع پاسخ بدن شما است به یک موقعیت استرس‌زا، مانند نیاز به فرار برای حفظ خود.
دوپامین چگونه باعث ایجاد احساس شادی در فرد می‌شود؟
دوپامین به‌عنوان هورمون “احساس خوشایند” شناخته می‌شود. به شما حس لذت داده و موجب انگیزه برای ادامه مسیر می‌شود. به عنوان بخشی از سیستم پاداش شما، از نقطه نظر تکاملی به صورتی طراحی شده است که تا زمانی که کارهای حیاتی مانند خوردن، نوشیدن، رقابت برای زنده ماندن را انجام می‌دهید، به شما پاداش دهد. در واقع وقتی کاری لذت‌بخش انجام می‌دهید، مغز شما مقدار زیادی دوپامین آزاد می‌کند. شما احساس خوبی پیدا کرده و بیشتر به دنبال این احساس می‌روید. به همین دلیل است که زمانی که شیرینی و شکلات را امتحان می‌کنیم، ممکن است دوباره به سراغ آن برگردیم.
نقش دوپامین در اعتیاد به مواد مخدر تفریحی چیست؟
جنبه تاریک این مولکول، احساس پاداشی است که افراد هنگام مصرف مواد مخدر احساس می‌کنند که می تواند منجر به اعتیاد گردد. مصرف بیش‌از حد بعضی از دارو‌ها مانند مسکن‌ها یا آمفتامین در نحوه ارسال و دریافت پیام های سلول های عصبی در مغز اختلال ایجاد می‌کنند. این دارو‌ها با تقلید از انتقال‌دهنده‌های طبیعی مغز، باعث آزاد شدن مقادیر زیادی از انتقال‌دهنده‌های عصبی طبیعی شده یا از بازیافت این انتقال دهنده‌های عصبی جلوگیری می‌کنند.
استفاده مکرر از غذاهای ناسالم و شکر بسیار اعتیادآور است؛ چون باعث آزاد شدن مقدار زیادی دوپامین در مغز شده و این حس رضایت و لذت موجب آن می‌شود که بخواهید دوباره آن را تجربه کنید. با گذشت زمان، با قرار گرفتن مکرر در معرض مواد مخدر، ناحیه خاصی از مغز شما کمتر (مرکز پاداش) حساس می‌شود بنابراین نیاز شما به مصرف دارو برای ایجاد همان اثر افزایش می‌یابد.
اگر دوپامین خیلی زیاد یا خیلی کم داشته باشم چه اتفاقی می افتد؟
سطوح بالا یا پایین دوپامین با بیماری‌هایی از جمله بیماری پارکینسون، سندرم پای بیقرار و اختلال نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) مرتبط است. داشتن سطوح پایین دوپامین می تواند انگیزه و هیجان شما را در مورد مسائل کاهش دهد. این بیماری با برخی از بیماری‌های روانی از جمله افسردگی، اسکیزوفرنی و روان پریشی مرتبط است.
چگونه می‌توانم سطح دوپامین خود را به روشی طبیعی بهبود بخشم؟
شما می‌توانید سطح دوپامین خود را به طور طبیعی با خوردن یک رژیم غذایی سالم سرشار از منیزیم و غذاهای غنی از تیروزین افزایش دهید. تیروزین یک اسیدآمینه است که در بدن جذب شده و سپس به مغز رفته و در آنجا به دوپامین تبدیل می‌شود. غذاهای شناخته‌شده برای افزایش دوپامین عبارتند از مرغ، بادام، سیب، آووکادو، چغندر، موز، شکلات، سبزیجات دارای برگ سبز، چای سبز، لوبیا، بلغور، جو دوسر، پرتقال، نخود فرنگی، کنجد، دانه کدو تنبل، گوجه‌فرنگی، زردچوبه، هندوانه و جوانه گندم.